قهوه دمی یکی از محبوبترین روشهای تهیه قهوه در جهان است. این نوع قهوه با ریختن آب داغ روی دانههای آسیاب شده قهوه که در یک فیلتر (معمولاً کاغذی) قرار دارند، تهیه میشود. عصاره قهوه از فیلتر عبور کرده و به داخل ظرف یا فنجان زیرین میریزد. طرز تهیه قهوه دمی نسبتاً ساده است و میتواند با استفاده از انواع مختلفی از وسایل قهوه دمی انجام شود.
انواع قهوه های دمی شامل روشهایی مانند فرنچ پرس، کمکس، V60، ایروپرس، سایفون و کلد برو میشود. هر یک از این روشها ویژگیهای خاص خود را دارد و میتواند طعم و عطر متفاوتی به قهوه بدهد. برای کسانی که به دنبال خرید قهوه دمی هستند، آشنایی با این روشها میتواند به آنها در انتخاب بهترین گزینه کمک کند.
تاریخچه مختصر قهوه دمی
تاریخچه قهوه دمی به قرن 18 میلادی برمیگردد. در سال 1908، یک خانم آلمانی به نام ملیتا بنتز اولین فیلتر کاغذی قهوه را اختراع کرد. او از کاغذ جوهر مرکب پسرش برای ساخت اولین فیلتر استفاده کرد و آن را در یک ظرف برنجی سوراخدار قرار داد. این اختراع باعث شد تا تفالههای قهوه در فنجان نریزد و قهوهای صافتر و خوشطعمتر تولید شود.
از آن زمان تاکنون، انواع مختلفی از قهوههای دمی و وسایل مربوط به آن توسعه یافتهاند. در دهه 1930، کمکس توسط دکتر پیتر شلومبوم اختراع شد. در دهه 1940، فرنچ پرس در فرانسه محبوبیت پیدا کرد. در سال 1941، شرکت ژاپنی هاریو اولین نمونه V60 را معرفی کرد، اگرچه نسخه مدرن آن در سال 2004 به بازار آمد.
در طول زمان، طرز تهیه قهوه دمی تکامل یافته و روشهای جدیدتری مانند ایروپرس (اختراع شده در سال 2005) و تکنیکهای مدرن کلد برو نیز به مجموعه قهوههای دمی اضافه شدهاند.
انواع روشهای تهیه قهوه دمی
قهوه دمی را میتوان به روشهای مختلفی تهیه کرد. هر یک از این روشها ویژگیهای خاص خود را دارند و میتوانند طعم و عطر متفاوتی به قهوه بدهند. در اینجا به معرفی انواع قهوه های دمی میپردازیم:
- فرنچ پرس: یکی از سادهترین روشهای تهیه قهوه دمی است. قهوه آسیاب شده درشت در آب داغ خیسانده میشود و سپس با فشار دادن یک فیلتر فلزی، تفالهها از قهوه جدا میشوند.
- کمکس: این روش از یک قهوهساز شیشهای به شکل ساعت شنی و فیلترهای کاغذی مخصوص استفاده میکند. قهوه حاصل معمولاً صاف و عاری از رسوب است.
- V60: یک روش دستی است که از یک قیف مخروطی شکل با زاویه 60 درجه استفاده میکند. این روش امکان کنترل دقیق بر روی فرآیند دم کردن را فراهم میکند.
- ایروپرس: یک وسیله نسبتاً جدید که از فشار هوا برای عصارهگیری قهوه استفاده میکند. قهوه حاصل معمولاً غلیظ و پر طعم است.
- سایفون: این روش از فشار بخار و خلأ برای دم کردن قهوه استفاده میکند. علاوه بر تهیه قهوه خوشطعم، فرآیند دم کردن آن نیز بسیار جذاب است.
- کلد برو: در این روش، قهوه به مدت طولانی (معمولاً 12 تا 24 ساعت) در آب سرد یا دمای اتاق خیسانده میشود. نتیجه، قهوهای با اسیدیته کمتر و طعمی ملایمتر است.
مزایای قهوه دمی
قهوه دمی دارای مزایای متعددی است که آن را به یکی از محبوبترین روشهای تهیه قهوه تبدیل کرده است:
- 1. سهولت تهیه: طرز تهیه قهوه دمی نسبتاً ساده است و نیاز به مهارت خاصی ندارد. حتی مبتدیان هم میتوانند با کمی تمرین، قهوه دمی خوبی تهیه کنند.
- تنوع در روشهای دم کردن: انواع قهوه های دمی مانند فرنچ پرس، کمکس، V60 و ایروپرس، امکان تجربه طعمهای متنوع را فراهم میکنند.
- قابلیت کنترل بیشتر: در تهیه قهوه دمی، کنترل بیشتری روی عوامل مختلف مانند دمای آب، زمان دم کشیدن و نسبت قهوه به آب دارید.
- استخراج بهتر عطر و طعم: قهوه دمی اجازه میدهد طعمها و عطرهای ظریف قهوه بهتر استخراج شوند، که برای علاقهمندان به قهوه جذاب است.
- صرفه اقتصادی: خرید قهوه دمی و وسایل مربوط به آن معمولاً ارزانتر از تهیه اسپرسو است.
- انعطافپذیری: میتوانید قهوه دمی را به صورت گرم یا سرد (مانند کلد برو) تهیه کنید.
- سلامتی: قهوه دمی معمولاً کمتر اسیدی است و برای افرادی که معده حساس دارند، مناسبتر است.
- قابلیت تهیه در مقادیر بیشتر: برخلاف اسپرسو، میتوانید به راحتی مقادیر بیشتری قهوه دمی تهیه کنید.
نکات مهم در تهیه قهوه دمی
برای تهیه یک فنجان قهوه دمی عالی، توجه به نکات زیر ضروری است:
- کیفیت دانههای قهوه تأثیر زیادی بر طعم نهایی دارد. سعی کنید دانههای تازه برشته شده تهیه کنید.
- هر روش دم کردن نیاز به درجه آسیاب خاصی دارد. به طور کلی، روشهای سریعتر مانند ایروپرس نیاز به آسیاب ریزتر و روشهای کندتر مانند فرنچ پرس نیاز به آسیاب درشتتر دارند.
- نسبت استاندارد قهوه به آب معمولاً 1:16 (یک گرم قهوه برای 16 گرم آب) است، اما میتوانید بر اساس سلیقه خود این نسبت را تغییر دهید.
- دمای ایدهآل آب برای دم کردن قهوه بین 90 تا 96 درجه سانتیگراد است. آب جوش میتواند باعث تلخی بیش از حد قهوه شود.
- زمان دم کشیدن بسته به روش تهیه متفاوت است. برای مثال، فرنچ پرس حدود 4 دقیقه و V60 حدود 2 تا 3 دقیقه زمان نیاز دارد.
- از آب تصفیه شده یا آب چشمه استفاده کنید. آب شهری ممکن است حاوی کلر یا املاح اضافی باشد که بر طعم قهوه تأثیر میگذارد.
- اطمینان حاصل کنید که تمام وسایل تمیز هستند تا از تأثیر منفی بر طعم قهوه جلوگیری شود.
طرز تهیه قهوه دمی در خانه
تهیه قهوه دمی در خانه فرآیندی ساده اما دقیق است که با رعایت چند نکته کلیدی میتوان به نتایج عالی دست یافت. ابتدا باید دانههای قهوه را متناسب با روش مورد نظر آسیاب کرد؛ برای اکثر قهوههای دمی، آسیاب متوسط تا درشت مناسب است. سپس آب را تا دمای 90-96 درجه سانتیگراد گرم کرده و از نسبت 1:16 (یک گرم قهوه برای 16 گرم آب) استفاده میشود، هرچند این نسبت قابل تنظیم است.
در مرحله بعد، آب را به آرامی و به صورت دورانی روی قهوه ریخته، ابتدا کمی آب ریخته و 30 ثانیه صبر میکنیم (مرحله بلوم)، سپس بقیه آب را اضافه میکنیم. زمان دم کشیدن نیز بسیار مهم است. برای فرنچ پرس حدود 4 دقیقه و برای V60 حدود 2 تا 3 دقیقه زمان لازم است. با تمرین و آزمایش انواع قهوههای دمی، تنظیم پارامترهای مختلف مانند مقدار قهوه، درجه آسیاب و زمان دم کشیدن، میتوان به طعم دلخواه رسید.
کافئین قهوه دمی
میزان کافئین در قهوه دمی میتواند متغیر باشد و به عوامل مختلفی بستگی دارد. به طور کلی، قهوه دمی نسبت به اسپرسو، کافئین بیشتری در هر فنجان دارد، اما این به دلیل حجم بیشتر نوشیدنی است. در یک فنجان معمولی قهوه دمی (حدود 240 میلیلیتر)، معمولاً بین 80 تا 175 میلیگرم کافئین وجود دارد.
عوامل موثر بر میزان کافئین در انواع قهوه های دمی عبارتند از:
- 1. نوع دانه قهوه: دانههای عربیکا کافئین کمتری نسبت به روبوستا دارند.
- 2. درجه برشتهکردن: قهوههای با رست روشنتر معمولاً کافئین بیشتری دارند.
- 3. روش دمآوری: برخی از روشهای تهیه قهوه دمی مانند کلد برو، کافئین بیشتری استخراج میکنند.
- 4. زمان دم کشیدن: هر چه زمان دم کشیدن بیشتر باشد، کافئین بیشتری استخراج میشود.
تفاوت قهوه دمی با اسپرسو
قهوه دمی و اسپرسو دو روش متفاوت برای تهیه قهوه هستند که تفاوتهای قابل توجهی با یکدیگر دارند:
- روش تهیه: طرز تهیه قهوه دمی شامل ریختن آب داغ روی دانههای آسیاب شده قهوه و عبور آن از فیلتر است. در مقابل، اسپرسو با فشار آب داغ از میان قهوه فشرده شده تهیه میشود.
- 2. زمان دم کشیدن: قهوه دمی معمولاً 3 تا 5 دقیقه زمان میبرد، در حالی که تهیه یک شات اسپرسو حدود 25 تا 30 ثانیه طول میکشد.
- 3. درجه آسیاب: برای انواع قهوه های دمی، معمولاً از آسیاب متوسط تا درشت استفاده میشود، اما اسپرسو نیاز به آسیاب بسیار ریز دارد.
- طعم و غلظت: قهوه دمی معمولاً طعمی ملایمتر و رقیقتر دارد، در حالی که اسپرسو غلیظتر و قویتر است.
- کرما: اسپرسو دارای لایهای از کف قهوهای رنگ به نام کرما است، اما قهوه دمی معمولاً فاقد این لایه است.
- وسایل مورد نیاز: برای تهیه قهوه دمی میتوان از وسایل سادهتر و ارزانتر مانند فرنچ پرس یا V60 استفاده کرد، در حالی که اسپرسو نیاز به دستگاههای خاص و گرانتر دارد.
چرا قهوه دمی محبوب است؟
قهوه دمی، با تاریخچه غنی و تنوع در طرز تهیه، یکی از محبوبترین روشهای تهیه قهوه است. انواع قهوه دمی مانند فرنچ پرس، کمکس و V60، امکان کنترل بیشتر بر فرآیند دم کردن و استخراج بهتر عطر و طعم را فراهم میکنند. طرز تهیه قهوه دمی به عواملی چون کیفیت دانه، درجه آسیاب و زمان دم کشیدن بستگی دارد. در مقایسه با اسپرسو، قهوه دمی طعمی ملایمتر داشته و با وسایل سادهتری قابل تهیه است، که آن را به گزینهای محبوب برای علاقهمندان به قهوه تبدیل کرده است.